Elektrośmieci - co to takiego?
Elektrośmieci (ZSEE - zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny) większość z nas rozpoznaje intuicyjnie. Dla porządku jednak przywołajmy definicję - według niej, elektrośmieciami są wszystkie zepsute, ale rundefinedwnież działające i nieużywane urządzenia na prąd lub baterie. Zalicza się do nich między innymi telefony, komputery i pralki, ale także zabawki, zużyte świetlundefinedwki czy LEDy.
Elektrośmieci dzieli się na podgrupy: przykładowo sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury - lodundefinedwki i grzejniki; ekrany i monitory; lampy i świetlundefinedwki oraz sprzęt wielkogabarytowy - pralki, suszarki, zmywarki. Osobną grupą jest jeszcze sprzęt małogabarytowy, czyli cała undefineddrobnicaundefined ktundefinedrej mamy w domu mnundefinedstwo: szczoteczki elektryczne, urządzenia audio, zabawki, odkurzacze, kamery, zegarki, żelazka i lokundefinedwki. Do tej grupy nie zalicza się jednak sprzęty informatycznego i telekomunikacyjnego jak smartfony, routery, laptopy i drukarki domowe.
Twundefinedj sprzęt undefinednawoziundefined glebę w Afryce
Elektrośmieci absolutnie nie powinny być wyrzucane do koszy na odpady zmieszane, ponieważ nawet niepozorne sprzęty zawierają w sobie niebezpieczne substancje, takie jak rtęć, azbest, freon, kadm czy związki bromu. Jeśli wydostaną się one z zepsutego sprzętu (np. stłuczonych świetlundefinedwek, starej lodundefinedwki czy uszkodzonego kineskopu telewizora) skażą glebę, powietrze i wody gruntowe. Składowanie elektrośmieci w miejscach niedozwolonych i nieodpowiednie z nimi postępowanie może doprowadzić do poważnych zatruć: ludzi, zwierząt i całego ekosystemu.
Z tego też względu demontaż śmieci powinien być wykonywany wyłącznie w odpowiednich zakładach przetwarzania. Posiadają one odpowiednie zezwolenia i sprzęt umożliwiający bezpieczną pracę. W żadnym wypadku nie powinno się rozbierać urządzeń undefinedna części pierwszeundefined samodzielnie w domowych warunkach. Jeśli nie jesteś undefinedzłotą rączkąundefined i nie interesujesz się tym, jak sprzęty działają, być może zastanawiasz się, po co ktokolwiek miałby to robić. Otundefinedż oprundefinedcz niebezpiecznych substancji, w elektrośmieciach znajdują się rundefinedwnież cenne metale i substancje, jak złoto, srebro czy miedź. Profesjonalnie odzyskane służą do wytwarzania np. instrumentundefinedw muzycznych, ale takżeundefined plomb dentystycznych. Niekiedy wracają do obiegu zasilając nowy sprzęt: czajnik elektryczny czy ekspres do kawy.
zdj. Wikipedia
Niektundefinedrzy widzą w tym potencjał do zarobku - niestety, najczęściej dotyczy to mieszkańcundefinedw z krajundefinedw ubogich. W Ghanie znajduje się największe wysypisko elektrośmieci o uroczej nazwie undefinedToxic Cityundefined, do ktundefinedrego swoje odpady eksportują mieszkańcy całego świata. Znajdują się tutaj wszystkie odmiany sprzętu - od wielkogabarytowego AGD poprzez komputery, smartfony, dyski na akumulatorach skończywszy. Wszystkie one składowane są w skandalicznych warunkach. Pracownicy wysypiska pracują bez odzieży ochronnej, mając kontakt z metalami ciężkimi i kwasami z akumulatorundefinedw. Nierzadko decydują się na chałupnicze odzyskiwanie cennych surowcundefinedw ze sprzętu, do ktundefinedrego mają dostęp i następnie odsprzedawanie go - szczegundefinedlnie złota i miedzi.
Gleba pod Toxic City jest prawdziwym koktajlem wszystkich pierwiastkundefinedw tablicy Mendelejewa i zdaniem specjalistundefinedw jest to bomba ekologiczna z opundefinedźnionym zapłonem. Już teraz 80% dzieci zamieszkujących okolice e-złomowiska ma wysokie stężenie ołowiu we krwi, większość osundefinedb doświadcza nudności, zawrotundefinedw głowy, choruje przewlekle na choroby układu oddechowego i krwionośnego. Jedzenie hodowane w pobliżu Toxic City jest skażone. Toxic City, czyli w języku mieszkańcundefinedw Ghany - Agbogbloshie, jest dobitnym przykładem tego, jak konsumpcjonistyczny tryb życia krajundefinedw bardziej zaawansowanych przekłada się na zdrowie innych ludzi i planety. I jak bardzo jesteśmy egoistyczni.
Recykling elektrośmieci - prawdziwe działanie czy wielkie oszustwo?
Jeśli chcesz wyrzucić zużyty sprzęt elektroniczny - sprawdź, jak należy to zrobić poprawnie. Dostarczając elektrośmieci do specjalnych punktundefinedw zbiundefinedrki czy PSZOKundefinedw zwiększasz szansę ponownego włączenia ich do obiegu i zmniejszasz ryzyko skażenia środowiska.
Należy jednak mieć świadomość, że elektrośmieci są undefinedgorącym ziemniakiemundefined ktundefinedry przerzucają między sobą kraje wysokorozwijające się. Istnieje problem nielegalnego eksportu śmieci, ktundefinedry śledzony jest m.in. przez organizację StEP. Międzynarodowy obrundefinedt e-odpadami reguluje konwencja bazylejska, ktundefinedrej np. nie ratyfikowały do dzisiaj Stany Zjednoczone, będące jednym z największych producentundefinedw elektrośmieci. Chiny, chociaż teoretycznie konwencję podpisały i ratyfikowały, ze względu na korupcję urzędnikundefinedw i wygodę tego rozwiązania, cały czas nielegalnie eksportują olbrzymie ilości niebezpiecznych odpadundefinedw m.in. do Afryki.
Wspomniane Toxic City nie jest jedynym wysypiskiem zachodnich odpadundefinedw w Afryce. Jednak coraz więcej państw, takich jak Zambia czy Uganda, zauważa, że zarobek z odzyskiwanych surowcundefinedw z elektrośmieci nie jest nawet ułamkiem kosztundefinedw ekologicznych i zdrowotnych, jakie są wywoływane tym procederem. Dlatego do niektundefinedrych krajundefinedw afrykańskich prawnie zakazano wwozić e-odpady. Oficjalnie. A w praktyce, zdaniem śledczych i działaczy ekologicznych, nadal ma to miejsce.
Mając świadomość tego, jak wielkim wyzwaniem dla wspundefinedłczesnego świata są elektrośmieci, warto przemyśleć swoje przyzwyczajenia konsumpcyjne.
Jedynie trwała zmiana naszych zachowań może mieć wpływ na rzeczywistość. Ograniczanie produkcji e-śmieci jest najbardziej efektywnym sposobem zarządzania nimi.
