Pomaganie wymaga otwartego serca i kompetencji. Działajmy spokojnie, z życzliwością i serdecznością, ale i powściągliwością. Dajmy naszym gościom przestrzeń undefined nie tylko dosłowną, ale i emocjonalną.
Liczba osundefinedb, ktundefinedre uciekły z Ukrainy przed wojną, rośnie z każdą chwilą. Mamy do czynienia z najszybciej rozwijającym się kryzysem uchodźczym w Europie po drugiej wojnie światowej. Przewiduje się, że schronienia w krajach Unii Europejskiej może potrzebować pięć mln ludzi. Naszą granicę przekroczył już ponad milion osundefinedb. Szukają wytchnienia i bezpieczeństwa. Wielu z nich trafia pod nasz dach, na noc lub na kilka nocy, żeby odpocząć przed dalszą drogą do krewnych, ktundefinedrzy mieszkają na Zachodzie. Niektundefinedrzy zostaną na dłużej.
Od pierwszych dni wojny na Ukrainie zgłaszają się licznie ludzie gotowi przyjąć pod dach kogoś, kto właśnie stracił dom. Entuzjazm i skala reakcji na wojenne nieszczęście sąsiadundefinedw są wzruszające i robią wrażenie.
Psychologowie i osoby doświadczone z udzielaniu pomocy powtarzają jednak, że poza wielkim sercem potrzebny jest rozsądek i opanowanie. Przed nami długi marsz, nie sprint.
Warto pamiętać, że nie tyle przyjmujemy gości, ile pomagamy ludziom, ktundefinedrzy znaleźli się w niezwykle trudnej sytuacji życiowej, wielu z nich doświadczyło wojennej traumy. Żeby pomagać, potrzebne są kompetencje. Z drugiej jednak strony, jak pisze psychotraumatolożka i psycholożka Katarzyna Podleska, autorka poradnika dla osundefinedb goszczących uchodźcundefinedw z Ukrainy, przyjęcie kogoś do domu undefinedto jedna z najbardziej praktycznych form pomocy, jakiej możesz udzielić osobom uciekającym z własnego kraju przed wojną i znajdującym się w kryzysie. To dla nich ogromna tragedia i trauma. Dzięki twojemu wsparciu te rodziny lub osoby znajdą opiekę i wytchnienie, podczas gdy będą prundefinedbować przywrundefinedcić życie na właściwe toryundefined.
Pomagając, warto pamiętać o kilku zasadach, zapewniających większe bezpieczeństwo i tym, ktundefinedrym pomagamy, i nam samym. Uczmy się pomagać od ludzi, ktundefinedrzy w pomaganiu mają większe doświadczenie.
1 Zacznij od siebie: dlaczego chcesz pomagać?
Psychologowie radzą, byśmy najpierw sami siebie spytali, dlaczego chcemy pomundefinedc i przyjrzeli się swoim motywacjom, a także realnym możliwościom (i emocjonalnym, i materialnym). Warto się zastanowić, jak przyjęcie kogoś do domu wpłynie na życie naszej rodziny, jak sobie tę sytuację wyobrażamy. Jak podkreśla Marta Piegat-Kaczmarczyk, psycholożka międzykulturowa z Polskiego Forum Migracyjnego, energią trzeba gospodarować mądrze: undefinedNie po to, żeby tej pomocy było mniej, ale po to, żeby wystarczyło jej na dłużejundefined.
2 Porozmawiaj z domownikami
Jeśli nie mieszkasz sam, nie podejmuj decyzji o przyjęciu uchodźcundefinedw samodzielnie. Do rozmowy o podjęciu takiego działania warto włączyć wszystkich domownikundefinedw, także dzieci undefined niech widzą, że jesteśmy hojni wobec innych, ale własnych dzieci nie zmuszajmy do hojności (np. oddawania swoich zabawek). Wspundefinedlnie trzeba się zastanowić, na jak długo i ile osundefinedb możemy przyjąć. Rundefinedwnocześnie nie zapominajmy, że nie da się przewidzieć wszystkiego.
Osoby, ktundefinedre przyjmujemy, powinny wiedzieć, na co mogą liczyć: nie składajmy obietnic, z ktundefinedrych nie jesteśmy się w stanie wywiązać. Dzięki temu unikniemy sytuacji, w ktundefinedrej po kilku dniach nasz entuzjazm opadnie, a my powiemy naszym gościom, że nie jesteśmy w stanie dłużej z nimi mieszkać. To byłaby dla nich kolejna trauma.
3 Ustal jasne zasady i zachowaj zdrowy dystans
Psycholog biznesu Jacek Santorski proponuje zawrzeć tzw. kontrakt z gośćmi. Z uwagą i uczciwie uzgodnijmy, na jakie formy pomocy się umawiamy, kto co będzie finansował (tu może być też miejsce dla organizacji zewnętrznych), jakie są role i zasady wspundefinedłbycia. Zasady wspundefinedłbycia określają, na ile i w jakich zakresach mamy gości, a na ile są to członkowie społeczności z określonymi rolami i zadaniami. Kto jest odpowiedzialny za zaopatrzenie? Kto sprząta? Jaki jest podział terytorium? Dobrze np., żeby w pokoju gości nie było naszych rzeczy, a dostęp gości do pomieszczeń, w ktundefinedrych przebywamy, był ograniczony.
Klarowne ustalenie tych zasad pozwoli nam uniknąć nieporozumień, zwłaszcza w fazie docierania się.
Pamiętajmy rundefinedwnież, by zachować zdrowy dystans. Osoby w stanie rozpaczy, stresu, niepewności, obolałe, mają prawo do zmian nastrojundefinedw. Mogą być zamknięte w sobie, zirytowane lub nawet agresywne. Bądźmy empatyczni, ale zadbajmy o własne granice. Nie bierzmy do siebie pretensji, goryczy czy bolesnych wypowiedzi. Zaopiekujmy się sobą. Wygospodarujmy czas dla siebie, np. pundefinedjdźmy na spacer, przede wszystkim jednak dbajmy o regularny sen.
Każdy projekt, np. w pracy, w biznesie albo przedsięwzięcie artystyczne składa się z czterch faz. Pierwsza to forming, gdy otwarci i pozytywnie nastawieni zadzierzgniemy wspundefinedlnotę. Drugą jest storming, w ktundefinedrej objawiają się trudności, rundefinedżnice w stylach bycia i porozumiewania się. Dochodzi wundefinedwczas do nieuchronnych konfliktundefinedw, ktundefinedre muszą być ujawnione i przegadane, aby przejść do fazy trzeciej, nazywanej normingiem. To czas doprecyzowania kontraktu, zasad, sposobundefinedw postępowania w sytuacjach awaryjnych. Dopiero wundefinedwczas dochodzimy do fazy performing, czyli harmonijnego wspundefinedłdziałania na dłuższy, uzgodniony czas.
4 Bądź uważny, ale nie zalewaj serdecznością
Moment, w ktundefinedrym do naszego domu trafiają uchodźcy, wiąże się dla nas często z emocjami, ktundefinedre dodają energii: czujemy się sprawczy, mamy poczucie, że robimy coś ważnego, jesteśmy pełni entuzjazmu. Czasem mamy odruch, by niemal zalać gości serdecznością i gościnnością. Specjaliści zalecają jednak powściągliwość i radzą, by dać przyjeżdżającym przestrzeń i czas undefined przyjeżdżają do nas ludzie wyczerpani psychicznie i fizycznie. undefinedNajlepszym sposobem na przywitanie gościa jest zaoferowanie mu herbaty i czegoś do jedzenia, ale przygotuj się na to, że gość będzie się czuł nieswojo, jedząc z tobąundefined undefined przestrzega Katarzyna Podleska.
Warto zadbać, by przybywający mieli miejsce do spania i przechowywania rzeczy. Dobrze jest oprowadzić po domu, wyjaśnić, jak działają sprzęty i jakie zasady u nas obowiązują. Ale wszystko powoli. Nie zarzucajmy gości propozycjami i pytaniami, raczej obserwujmy i odpowiadajmy na potrzeby niż je zgadujmy.
Poza pościelą, ręcznikami czy kosmetykami, artykułem pierwszej potrzeby jest dla przybywających dostęp do internetu: dzięki niemu mogą mieć kontakt z bliskimi i dostęp do informacji, ktundefinedre są dla nich ważne.
Miejmy też świadomość, że ludzie, ktundefinedrzy do nas przyjeżdżają, wiele przeszli nie tylko w ostatnich dniach, ale także w ostatnich latach. Ukraińcy, kiedy mundefinedwią o ostatniej wojnie, mają na myśli tę, ktundefinedrą przeżyli w 2014 r. Mogą się zachowywać rundefinedżnie, reagować smutkiem, milczeniem, wycofaniem. Dajmy im do tego prawo.
To wszystko może się zdarzyć, ale nie musi. Najlepiej niczego nie zakładać, być cierpliwym i uważnym.
5 Pamiętaj, że nie jesteś psychoterapeutą
Warto też powściągnąć ciekawość: nie wypytujmy naszych gości, o to, co przeżyli w ostatnich dniach. Ograniczmy oglądanie przy nich wiadomości czy powtarzanie przeczytanych informacji. Jednocześnie nie bundefinedjmy się ich smutku czy łez: mają prawo płakać w związku z tym, co przeszli i co przechodzą.
W poradniku przygotowanym przez fundację Homo Faber autorzy zgromadzili zdania, ktundefinedrych lepiej unikać w rozmowie z osobami będącymi w kryzysie, i takie, ktundefinedre mogą być pomocne.
Nie mundefinedw:
- undefinedMasz szczęście, żeundefinedundefined
- undefinedTo zajmie trochę czasu, ale w końcu ci przejdzieundefined.
- undefinedWiem, jak się czujeszundefined.
- undefinedNie martw się, wszystko będzie dobrzeundefined.
- undefinedMusisz być silnyundefined.
- undefinedUspokundefinedj się i zrelaksujundefined.
- undefinedNie płacz, nie krzycz, nie denerwuj sięundefined.
- undefinedNie wolno ci tak mundefinedwić/myślećundefined.
- undefinedWidocznie tak miało byćundefined.
- undefinedCiesz się, że żyjeszundefined.
- undefinedNie powinieneś się tak czućundefined.
- undefinedNie myśl o tymundefined.
- undefinedNie jest aż tak źleundefined.
- undefinedWeź się w garśćundefined.
Powiedz:
- undefinedJesteś bezpiecznyundefined (jeśli to prawda).
- undefinedCieszę się, że tu jesteśundefined.
- undefinedCieszę się, że zgodziłeś się ze mną porozmawiaćundefined.
- undefinedPrzykro mi, że cię to spotkałoundefined.
- undefinedTo nie twoja winaundefined.
- undefinedTwoja reakcja nie jest niczym dziwnym w tak trudnej sytuacjiundefined (płaczu, złości, braku apetytu, trudności z pamięcią, koncentracją, snem).
- undefinedMusiało być ci ciężko to widzieć/słyszeć/czućundefined.
- undefinedTrudno mi sobie wyobrazić, jak możesz się teraz czućundefined.
- undefinedByć może sprawy nie wrundefinedcą całkowicie do normy, ale z czasem poczujesz się lepiejundefined.
- undefinedCzy mogę w jakiś sposundefinedb ci pomundefinedc?undefined (Możliwe, że osoby nie będą umiały na to pytanie odpowiedzieć).
- undefinedNie ma nic złego w tym, że płaczesz. Łzy też są potrzebneundefined.
- undefinedJestem tu dla ciebieundefined.
Osoby będące pod wpływem silnego stresu mogą mieć trudności w oddychaniu. Mogą odczuwać silny lęk i napięcie, mieć poczucie braku kontroli nad sobą i swoim zachowaniem. Czasem pojawia się gniew i agresja słowna, często poczucie odrętwienia i odrealnienia oraz dezorientacja. Mogą narzekać na przyspieszony rytm serca, nudności i biegunki, duże trudności ze skupieniem uwagi i wykonywaniem prostych czynności. Warto mieć świadomość, że wszystko to może undefined ale musi undefined dotyczyć naszych gości. Jeśli niepokojące objawy czy reakcje utrzymują się, warto zasugerować skorzystanie z profesjonalnej pomocy psychologicznej. Oferują ją bezpłatnie po ukraińsku m.in. Polskie Forum Migracyjne, Fundacja Twarze Depresji czy rzecznik praw dziecka.
6 Co robić, gdy pojawią się problemy
Reaguj spokojnie. Może się na przykład zdarzyć, że twoja rodzina albo dzieci będą mieli dość. Warto wtedy porozmawiać o problemie, poszukać jego źrundefineddeł i możliwych środkundefinedw zaradczych: może wystarczy nieco przearanżować przestrzeń? Może ktoś jest za bardzo obciążony domowymi obowiązkami?
Już samo rozmawianie o problemach bywa uwalniające. Warto też dać sobie i naszym gościom czas na dotarcie się.
7 Wspieraj i pozwundefinedl się wspierać
Pomoc, ktundefinedrej zaczęliśmy udzielać, będzie potrzebna dość długo. Nie warto brać na siebie za dużo, lepiej działać w grupie i dzielić się zadaniami i kosztami. Ktoś oddaje pokundefinedj, ktoś inny przygotowuje posiłki, jeszcze inna osoba proponuje gościom niedzielny spacer. Podzielić można tez koszty utrzymania naszych gości. Jest wiele osundefinedb, ktundefinedre chcą pomagać, nie wszystkie mają takie same możliwości. Bądźmy nawzajem na siebie otwarci.
Warto zadbać o wsparcie emocjonalne: to może być grupa znajomych, mających podobne doświadczenia albo uczestnictwo w webinarze czy internetowej grupie, ktundefinedra pomaga uchodźcom.
Ważne także, by umożliwić naszym gościom kontakt z innymi Ukrainkami i Ukraińcami, sprawdzić, czy mają potrzebne do komunikacji urządzenia i akcesoria (sprawny telefon, karta SIM, ładowarka).
Rozmawiajmy o tym, co dzieje i co przeżywamy.
Pomoc psychologiczna dla uchodźcundefinedw
Polskie Forum Migracyjne uruchomiło bezpłatny telefon kryzysowy 669 981 038, pod ktundefinedrym można otrzymać pomoc psychologiczną w języku ukraińskim, rosyjskim i polskim. Telefon jest czynny w poniedziałki od 16 do 20, w środy od 10 do 14 i w piątki od 14 do 18. Więcej informacji: https://forummigracyjne.org
Fundacja Twarze Depresji oferuje bezpłatną, zdalną pomoc psychiatryczną i psychologiczną dla dzieci i dorosłych z Ukrainy: https://twarzedepresji.pl/ukraina/
Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka undefined pod numerem 800 12 12 12 dyżuruje psycholog posługujący się językiem ukraińskim oraz rosyjskim.
Pomoc psychologiczna dla pomagających
Polskie Forum Migracyjne organizuje warsztaty psychologiczne online dla osundefinedb przyjmujących uchodźcundefinedw w domach, a także dla nauczycieli. Więcej informacji: https://forummigracyjne.org
undefinedPoradnik dla osundefinedb goszczących uchodźcundefinedw z Ukrainyundefined stworzony przez psycholożkę i psychotraumatolożkę Katarzynę Podleską dla Fundacji HumanDoc: https://humandoc.pl/wp-content/uploads/2022/03/PORADNIK-DLA-OSundefinedB-GOSZCZĄCYCH-UCHODŹCundefinedW-Z-UKRAINY-1.pdf
Dla tych, ktundefinedrzy chcą pomagać uchodźcom długoterminowo
Fundacja Ocalenie od 2017 r. prowadzi program undefinedWitaj w domuundefined. Jest on odpowiedzią na podstawowe problemy w integracji uchodźcundefinedw i uchodźczyń w Polsce: zagrożenie bezdomnością i ubundefinedstwem, nieznajomość języka polskiego i problemy psychologiczne (w tym związane z traumą). W ramach programu można wspierać uchodźcundefinedw finansowo lub zaprosić ich do wspundefinedlnego z nami zamieszkania. Więcej informacji: www.witajwdomu.org.pl
