Stwierdzenie nabycia spadku i notarialne poświadczenie dziedziczenia gdy w spadku jest nieruchomość

Utrata bliskiej osoby wiąże się z koniecznością uregulowania kwestii dotyczących przysługujących jej za życia własności. Podpowiadamy jakie zasady obowiązują w przypadku, gdy do spadku po zmarłym wchodzi nieruchomość.


O czym przeczytasz?

Czym jest spadek?

Mianem spadku określa się przekazanie ogundefinedłu praw i obowiązkundefinedw należących do spadkodawcy na jego prawnych spadkobiercundefinedw w wyniku dziedziczenia. Najczęstszą przyczyną wykonania prawa spadkowego jest śmierć spadkodawcy. Rzadziej natomiast wiąże się to ze zrzeczeniem się praw do własności na korzyść trzeciej osoby, co regulują osobne przepisy.

Wyznaczona osoba staje się nabywcą spadku w momencie jego otwarcia, ktundefinedre następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Spadkobierca może zostać wskazany w treści testamentu za życia spadkodawcy, lub też ustalony w procesie dziedziczenia ustawowego, jeśli spadkodawca testamentu nie pozostawił.

Zgodnie z regulacjami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, do spadku zalicza się prawa i obowiązki spadkodawcy oraz zgromadzony przez niego majątek z wyjątkiem tych jego elementundefinedw, ktundefinedre są ściśle związane ze zmarłą osobą, oraz takich, ktundefinedre - niezależnie od statusu spadkobiercy - przechodzą na określone osoby trzecie.

Spadkobiercy a nieruchomość

Nieruchomość może odziedziczyć każdy, kto ma zdolność dziedziczenia. Zgodnie z art. 927 k.c., spadkobiercą nie może być osoba fizyczna, ktundefinedra nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, ktundefinedra w tym czasie nie istnieje. Przy czym dziecko poczęte w chwili otwarcia spadku może być spadkobiercą, o ile urodzi się żywe.

Uwzględniając powyższe należy zatem uznać, że spadkobiercą może zostać każda osoba, ktundefinedra została z mocy ustawy bądź z mocy testamentu powołana do dziedziczenia.

Dziedziczenie testamentowe i ustawowe

Otrzymać spadek można w wyniku dziedziczenia testamentowego lub ustawowego.

W przypadku nieruchomości zapisanej w testamencie, spadkobiercami będą te osoby, ktundefinedre zostaną powołane w jego treści do dziedziczenia nieruchomości. Jeśli spadkodawca nie sporządził testamentu, osobami powołanymi do dziedziczenia nieruchomości będą spadkobiercy ustawowi.

W tym miejscu przeczytasz więcej na temat dziedziczenia testamentowego z mieszkaniem w masie spadkowej.

Do podstawowego grona spadkobiercundefinedw ustawowych zalicza się: małżonka, zstępnych (tj. dzieci, wnuki, prawnuki i dalsze pokolenia; rodzice, rodzeństwo oraz zstępni rodzeństwa). Zgodnie z prawem, wymienieni spadkobiercy podzieleni są na cztery grupy, ktundefinedre określają kolejność dziedziczenia.

Pierwsza grupa spadkobiercundefinedw, tj. osundefinedb mających pierwszeństwo w dziedziczeniu, to małżonek, dzieci spadkodawcy oraz zstępni dziecka, ktundefinedre nie dożyło otwarcia spadku. W przypadku, gdy nie ma takich osundefinedb lub też nie chcą czy nie mogą one dziedziczyć, to prawa do spadku przechodzą na grupę drugą, w ktundefinedrej znajdują się (po raz kolejny) małżonek oraz rodzice spadkodawcy, a jeśli ich nie ma: rodzeństwo oraz zstępni rodzeństwa undefined jeśli rodzeństwa rundefinedwnież w momencie otwarcia spadku zabrakło.

Zdarza się, że zmarły nie ma już żadnego krewnego z grupy pierwszej i drugiej undefined wtedy do dziedziczenia dochodzą dziadkowie spadkodawcy lub ich zstępni oraz pasierbowie zmarłego.

Ostatnią grupą, ktundefinedra bierze udział w podziale spadku, w przypadku braku członkundefinedw pozostałych grup, jest gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa. W sytuacji, gdy małżonkowie pozostawali w statusie prawomocnego postanowienia o separacji do momentu wydania prawomocnego postanowienia o zniesieniu separacji istnieją skutki prawne jak przy orzeczeniu rozwodu.

Oznacza to, że małżonkowie będący w separacji nie są powołani z ustawy do dziedziczenia po sobie. Jedyną możliwością, aby taka osoba uzyskała to prawo, jest wpisanie jej przez spadkodawcę do testamentu.

W przypadku dzieci sprawa jest łatwiejsza. Wszyscy potomkowie spadkobiercy mają w tym względzie rundefinedwne prawa undefined dziedziczą po swoich rodzicach bez względu na to, czy pochodzą z małżeństwa, czy ze związku pozamałżeńskiego.

W tym miejscu przeczytasz na temat możliwości zrzeczenia się spadku.

Akt poświadczenia dziedziczenia a stwierdzenie nabycia spadku

Do ustalenia kręgu spadkobiercundefinedw dojść może na dwa sposoby:

  • poprzez sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem;
  • poprzez stwierdzenie nabycia spadku w drodze postępowania sądowego.

Najszybszym sposobem ustalenia kręgu spadkobiercundefinedw jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem. W akcie szczegundefinedłowo zostaną wskazane udziały poszczegundefinedlnych spadkobiercundefinedw w spadku.

Należy jednak pamiętać, że w kancelarii notarialnej stawić się muszą jednocześnie wszyscy spadkobiercy i muszą być oni zgodni co do sposobu dziedziczenia oraz wysokości przypadających udziałundefinedw w spadku.

Akt poświadczenia dziedziczenia a stwierdzenie nabycia spadku undefined koszty

Zgodnie z treścią art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłata stała od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wynosi 100,00 zł.

Ponadto zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 07 września 2016 r. w sprawie sposobu uiszczania i wysokości opłat za wpisy dokonywane w Rejestrze Spadkowym przez notariusza albo sąd, kwota 100,00 zł musi być uzupełniona o kwotę 5,00 zł tytułem opłaty za wpis w Rejestrze Spadkowym.

Ważne! Opłata za wpis w Rejestrze Spadkowym wynosi 5,00 zł jeżeli wniosek dotyczy jednej osoby zmarłej, 10,00 zł, jeżeli wniosek dotyczy dwundefinedch osundefinedb zmarłych itd. Brak wymaganej opłaty spowoduje zwrot wniosku.

O ile stwierdzenie nabycia spadku w drodze sądowej jest skuteczne, to niemniej jednak może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia długiego postępowania. Jeśli jednak wszyscy spadkobiercy mają możliwość jednoczesnego stawienia się u notariusza, a sposundefinedb dziedziczenia oraz wysokości przypadających im udziałundefinedw jest zaakceptowany przez wszystkich, to znacznie szybszym rozwiązaniem jest sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej określa wysokość maksymalnej opłaty za sporządzenie protokołu dziedziczenia.

Zgodnie z treścią undefined 10a ww. rozporządzenia opłaty te kształtują się następująco:

  1. za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobiercundefinedw dziedziczących gospodarstwo rolne maksymalna stawka wynosi 50,00 zł;
  2. za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia testamentowego z zapisem windykacyjnym maksymalna stawka wynosi 100,00 zł;
  3. za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 100,00 zł;
  4. za czynności dotyczące europejskiego poświadczenia spadkowego, maksymalna stawka wynosi
    400,00 zł;
  5. za sporządzenie projektu protokołu dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 100,00 zł;
  6. za sporządzenie protokołu obejmującego oświadczenie o wyrażeniu zgody na spisanie protokołu dziedziczenia zgodnie z jego projektem maksymalna stawka wynosi 50,00 zł;
  7. za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi
    50,00 zł;
  8. za sporządzenie zaświadczenia o powołaniu wykonawcy testamentu maksymalna stawka wynosi
    30,00 zł.

Ostateczna wysokość kosztundefinedw związanych ze sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia uzależniona będzie m.in. od tego czy notariusz będzie podejmował dodatkowe czynności w toku procedury (np. otwarcie testamentu), jak rundefinedwnież od tego czy spadkobierca będzie wnosił o umieszczenie dodatkowych wpisundefinedw
w akcie notarialnym.

Nieruchomość w spadku a wpis w księdze wieczystej

Nabycie nieruchomości w wyniku sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia lub stwierdzenia nabycia spadku na drodze sądowej stanowi pierwszy etap w zakresie zmiany właściciela nieruchomości. Każda bowiem zmiana osoby, ktundefinedrej przysługuje prawo własności wymaga aktualizacji Działu II księgi wieczystej.

Wiecej na temat tego czym jest księga wieczysta i jak należy ją czytać znajdziesz w tym miejscu.

Wniosek o wpis prawa własności do księgi wieczystej sporządza się na formularzu undefinedKW-wpisundefined, ktundefinedry należy złożyć we właściwym sądzie rejonowym w wydziale ksiąg wieczystych. Zgodnie z treścią art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wniosek o wpis w księdze wieczystej własności podlega opłacie stałej w kwocie 200,00 zł.

Podatek od spadkundefinedw i darowizn

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub zarejestrowania przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia. Podatek wylicza się procentowo od wartości nieruchomości, biorąc pod uwagę kwoty wolne od podatku. W Polsce wyrundefinedżnia się trzy grupy podatkowe, ktundefinedre odrundefinedżnia wysokość procentowa należnego podatku oraz kwoty wolne od podatku.

Do grupy I należą: małżonek, zstępni (potomkowie), wstępni (przodkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie. Kwota wolna od podatku wynosi 9637 zł. Z grupy I podatkowej wyrundefinedżnia się tzw. grupę 0. Należą do niej: małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym, macocha. Najbliżsi należący do zerowej grupy podatkowej są zwolnieni z podatku od darowizn. Spadek w grupie 0 będzie zwolniony z podatku tylko w przypadku zgłoszenia jej do US. Nie istnieje żaden limit kwotowy dla kwoty zwolnionej z podatku.

Do grupy II należą zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodzicundefinedw, zstępnych i małżonkundefinedw pasierbundefinedw, małżonkundefinedw rodzeństwa i rodzeństwo małżonkundefinedw, małżonkundefinedw rodzeństwa małżonkundefinedw, małżonkundefinedw innych zstępnych. Kwota wolna od podatku to 7276 zł. Grupa III obejmuje wszystkich innych spadkobiercundefinedw. Kwota wolna od podatku w tym wypadku to 4902 zł.

Obliczanie kwoty wolnej

Przy obliczaniu kwoty wolnej od podatku sumuje się wartość rynkową majątku nabytego przez spadkobiercę w drodze spadku z wartością rzeczy i praw majątkowych nabytych wcześniej od spadkodawcy undefined w drodze darowizny undefined w okresie 5 lat poprzedzających rok, w ktundefinedrym nastąpiło nabycie spadku.

Ważne! Spadkobiercy, ktundefinedrzy musieliby zapłacić podatek od spadku, mogą skorzystać z tzw. ulgi mieszkaniowej przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadkundefinedw i darowizn. Ulga ta możliwa jest pod warunkiem, że spadkobierca:

  • nie jest właścicielem innej nieruchomości lub nie przysługuje mu spundefinedłdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
  • nie jest najemcą innej nieruchomości; będzie zamieszkiwać w odziedziczonej nieruchomości, będąc zameldowanym tam na pobyt stały;
  • nie dokona zbycia odziedziczonej nieruchomości przez pięć lat.

Podział spadku obejmującego nieruchomość

Gdy głundefinedwnym składnikiem spadku jest nieruchomość niemożliwe jest dokonanie podziału spadku w ten sposundefinedb, aby przypadła ona jednemu ze spadkobiercundefinedw, a udziały pozostałych zostały pokryte z pozostałego mienia spadkodawcy.

W konsekwencji, konieczne jest podjęcie przez spadkobiercundefinedw uzgodnień co do sposobu rozdysponowania nieruchomością.

Możliwe jest w tym zakresie zastosowanie poniższych wariantundefinedw:

  • pozostawienie nieruchomości we wspundefinedłwłasności spadkobiercundefinedw undefined w takiej sytuacji udziały spadkowe wyznaczają udział w nieruchomości (z zastrzeżeniem przypadku, gdy wchodziła ona w skład majątku wspundefinedlnego spadkodawcy i jego małżonka). Rozwiązanie to będzie najrozsądniejsze w szczegundefinedlności, gdy nieruchomości nie można korzystnie sprzedać albo gdy może ona przynosić dochundefinedd z tytułu najmu, bądź dzierżawy. Wtedy dochundefinedd ten podlegać będzie podziałowi między spadkobiercundefinedw, zgodnie z ich udziałami w nieruchomości;
  • sprzedaż nieruchomości undefined w takim przypadku do spadku wchodzą pieniądze uzyskane od nabywcy, pomniejszone o koszty transakcji. Spadkobiercy zaś otrzymują odpowiednią ich część,
  • przyznanie nieruchomości jednemu ze spadkobiercundefinedw z obowiązkiem rozliczenia się z pozostałymi undefined o ile strony nie postanowią inaczej, spadkobierca ktundefinedry otrzymał nieruchomość zobowiązany jest do odpowiednich spłat na rzecz pozostałych spadkobiercundefinedw. Spłaty te mają doprowadzić do tego aby każdy z nich otrzymał należny mu udział w masie spadkowej.

Na marginesie należy wskazać przypadek, w ktundefinedrym do spadku wchodzi jedynie udział w nieruchomości. Sytuacja taka będzie miała miejsce, gdy nieruchomość była składnikiem majątku wspundefinedlnego małżonkundefinedw. Śmierć jednego z nich powoduje ustanie wspundefinedlności majątkowej małżeńskiej.

Żyjący małżonek uzyskuje zatem swundefinedj udział w nieruchomości w wysokości 1/2. Udział ten przypada mu przy tym, nie z uwagi na spadkobranie ale ustanie ww. wspundefinedlności majątkowej. Do spadku wchodzi zatem 50% udziału w nieruchomości do ktundefinedrej stosuje się odpowiednio kodeksowe zasady dziedziczenia ustawowego.

____

Jeżeli masz pytanie związane z nieruchomościami napisz do nas na redakcja@mieszkanie.pl , a my postaramy się zgłębić temat i odpowiedzieć w formie artykułu.

Artykuły, które mogą Cię zainteresować

Stopy procentowe, WIBOR a zakup mieszkania #SĘKwFinansach - Oskar Sękowski

Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała o kolejnej z rzędu podwyżce stóp procentowych. Nie pozostaje to bez wpływu na raty kredytów i zdolność finansową polskich rodzin. Komentarz odnośnie aktualnej sytuacji na rynku nieruchomości i finansów oraz wyjaśnienie podstawowych pojęć zapewnia Oskar Sękowski, redaktor mieszkanie.pl i analityk branżowy. Zapraszamy na 1 odc. nowej serii!