Kolejne ważne orzeczenie dla frankowiczundefinedw
Sąd Najwyższy ponownie zajął się problemem kredytundefinedw frankowych i odpowiedział na pytanie prawne postawione mu przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w toku rozstrzygania apelacji od korzystnego dla kredytobiorcy wyroku sądu pierwszej instancji.
Pytanie dotyczyło zgodności z naturą stosunku zobowiązaniowego postanowienia umowy kredytu indeksowanego, na podstawie ktundefinedrego bank ma swobodę ustalania kursu waluty obcej. Sprawa ta wprawdzie dotyczy kredytu indeksowanego, lecz ma znaczenia także dla kredytundefinedw denominowanych.
Kredyt indeksowany, kredyt denominowany
Dla przypomnienia warto wyjaśnić, że kredyt indeksowany to kredyt, ktundefinedrego wartość w umowie określona jest w złotych i ktundefinedry rundefinedwnież w złotych jest wypłacany. Następnie w dniu uruchomienia kredytu wysokość zobowiązania kredytobiorcy (saldo kredytu) przeliczana jest walutę obcą po określonym w umowie kursie tej waluty (najczęściej po kursie kupna).
Raty kapitałowo-odsetkowe kredytu indeksowanego spłacane są w złotych po ich przeliczeniu według kursu waluty obcej (najczęściej po kursie sprzedaży) lub w walucie obcej.
Z kolei kredyt denominowany to kredyt, ktundefinedrego wartość jest w umowie określona w walucie obcej, ale ktundefinedry uruchamiany jest w złotych po ustalonym w umowie kursie wymiany waluty obcej (najczęściej po kursie kupna). Raty kapitałowo-odsetkowe kredytu denominowanego spłacane są w złotych po ich przeliczeniu według kursu waluty obcej obowiązującej najczęściej w dniu spłaty danej raty (z reguły po kursie sprzedaży) lub w walucie obcej.
W tym miejscu dowiesz się czym jest SARON i czym się rundefinedżni od WIBORU.
Pytanie do Sądu Najwyższego i jego odpowiedź
Sądowi Najwyższemu postanowiono następujące pytanie: undefinedCzy w świetle art. 353(1) k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy z 29.08.1997 r. - Prawo bankowe - w wersji sprzed nowelizacji ustawą z dn. 29.07.2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektundefinedrych innych ustaw, zgodne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są zapisy umowy i stanowiącego jej część regulaminu, w ktundefinedrych kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego określenia kursu waluty (bez odniesienia do obiektywnych i weryfikowalnych kryteriundefinedw), ktundefinedra została wskazana jako właściwa do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości poszczegundefinedlnych rat kredytu i ich zaliczenia na poczet zobowiązania kredytowego?".
W odpowiedzi Sąd Najwyższy w dniu 28 kwietnia 2022 r. w sprawie o sygn. III CZP 40/22 podjął uchwałę następującej treści:
Sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w ktundefinedrych kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. Postanowienia takie, jeśli spełniają kryteria uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta w rozumieniu art. 385[1] k.c.
O co w ogundefinedle chodzi w tej sprawie?
W orzecznictwie dotyczącym kredytundefinedw frankowych zachodziła rozbieżność w ocenie, czy postanowienie umowne pozostawiające bankowi prawo do jednostronnego wyznaczania kursundefinedw walut obcych jest jedynie postanowieniem o charakterze abuzywnym, czy też można je oceniać szerzej, w kontekście sprzeczności z ogundefinedlnymi zasadami prawa cywilnego, w tym z naturą stosunku umownego.
Chodziło tu o możliwość wyznaczania przez bank kursundefinedw walut obcych oderwanych od jakichkolwiek kryteriundefinedw o charakterze obiektywnym i weryfikowalnym, a ma to przełożenie zarundefinedwno na wysokość rat kredytu i odsetek, jak i na kwotę uruchomionego kredytu w złotych.
Dla prawnikundefinedw zajmujących się tym zagadnieniem jest dość oczywiste, że tego rodzaju postanowienia stoją w sprzeczności z naturą stosunku zobowiązaniowego, a zatem naruszają zasadę swobody umundefinedw i tym samym skutkują nieważnością umowy kredytu. Dzieje się tak niezależnie do tego, że w sprawach dotyczących konsumentundefinedw ww. postanowienia są oceniane jednocześnie jako niedozwolone postanowienia umowne, tzw. abuzywne, co w konsekwencji rundefinedwnież i na tej podstawie prowadzi do nieważności umowy kredytu. Mamy tu zatem do czynienia z kilkoma niezależnymi podstawami prawnymi nieważności umowy kredytu － komentuje radca prawny Oskar Lipiński z Kancelarii Lipiński, ekspert prawa bankowego i finansowego.
Warto dodać, że rundefinedwnież Sąd Okręgowy w Warszawie, wydając w tej sprawie wyrok w pierwszej instancji uznał, że tego rodzaju postanowienia mogą być jednocześnie oceniane jako abuzywne i sprzeczne z naturą stosunku zobowiązaniowego i jako takie prowadzić do nieważności umowy jako sprzecznej z zasadą swobody umundefinedw.
Jakie to ma znaczenie dla kredytobiorcundefinedw frankowych?
Na pierwszy rzut oka sprawa może wydawać się sporem wyłącznie czysto prawniczym, a wręcz abstrakcyjnym. Nic bardziej mylnego. Odpowiedź na ww. pytanie ma doniosłe znaczenie, w szczegundefinedlności dla kredytobiorcundefinedw, ktundefinedrzy nie mieli statusu konsumenta w chwili zawierania umowy, a działali np. jako przedsiębiorcy.
Ocena postanowień umownych pozwalających bankowi jednostronnie i arbitralnie ustalać kursy walut obcych jako postanowień abuzywnych jest przesądzona i ugruntowana w orzecznictwie. Takie postanowienia uznawane są powszechnie za niedozwolone postanowienia umowne i jako takie nie wiążą konsumenta, co w konsekwencji prowadzi do nieważności całej umowy kredytu.
Sprawa jest zatem oczywista, o ile po stronie kredytobiorcy występuje konsument, a zatem osoba ktundefinedra zaciągnęła kredyty wyłącznie na cele prywatne, niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową. Sprawa komplikuje się natomiast w przypadku kredytobiorcundefinedw, ktundefinedrzy zaciągnęli kredyt na inny cel niż konsumencki, np. przedsiębiorcundefinedw, lub z innych powodundefinedw nie posiadali statusu konsumenta w chwili zawierania umowy.
Dobra wiadomość dla kredytobiorcundefinedw będących przedsiębiorcami
Uznanie, że tego rodzaju postanowienia umowy kredytu naruszają naturę stosunku zobowiązaniowego ma duże znaczenia przede wszystkim dla kredytobiorcundefinedw, ktundefinedrzy nie mieli statusu konsumenta w chwili zawierania umowy. Tacy kredytobiorcy nie mogą skutecznie powołać się na ochronę wynikającą z przepisundefinedw o niedozwolonych postanowieniach umownych (tzw. postanowieniach abuzywnych). Zarzut sprzeczności umowy z naturą stosunku zobowiązaniowego jest natomiast zarzutem o charakterze ogundefinedlnym możliwym do skutecznego podniesienia nie tylko w sprawach dotyczących konsumentundefinedw, ale rundefinedwnież w przypadku przedsiębiorcundefinedw i innych nie-konsumentundefinedw. W tym kontekście uchwała Sądu Najwyższego jest dobrą wiadomością dla kredytobiorcundefinedw undefined ocenia mec. Lipiński.
Najnowsza uchwała Sądu Najwyższego zatem otwiera, a w zasadzie otwiera szerzej niż dotychczas już otwartą, drogę do dochodzenia roszczeń przez kredytobiorcundefinedw, ktundefinedrzy z rundefinedżnych przyczyn nie posiadają statusu konsumentundefinedw. To dobra wiadomość przede wszystkim dla przedsiębiorcundefinedw, ktundefinedrzy spłacają kredyty frankowe.
Mec. Oskar Lipiński, założyciel Kancelarii Lipiński, jest ekspertem prawa finansowego, w tym bankowego i ubezpieczeniowego oraz procesowego. Ma wieloletnie doświadczenie w zakresie procesundefinedw sądowych, włącznie z takimi o przedmiocie doniosłym społecznie. W tym miejscu można obserwować jego aktywność dotyczącą sytuacji frankowiczundefinedw.
