Podstawa prawna opuszczenia mieszkania przez osobę stosującą przemoc
Nałożenie zobowiązania do opuszczenia mieszkania na osobę stosującą przemoc w rodzinie stanowi uprawnienie Sądu funkcjonujące w prawie w oparciu o art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Stosownie do brzmienia art. 11a ust. 1 ustawy, jeżeli członek rodziny wspundefinedlnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczegundefinedlnie uciążliwym wspundefinedlne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania.
Przepis znajduje także zastosowanie w przypadku, gdy:
- osoba dotknięta przemocą w rodzinie opuściła wspundefinedlnie zajmowane mieszkanie z powodu stosowania wobec niej przemocy w tym mieszkaniu;
- członek rodziny stosujący przemoc w rodzinie opuścił wspundefinedlnie zajmowane mieszkanie;
- małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspundefinedlnym pożyciu oraz inna osoba stosująca przemoc w rodzinie, okresowo lub nieregularnie przebywa w mieszkaniu wspundefinedlnie z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie.
Kim jest członek rodziny?
Obowiązek opuszczenia mieszkania może zostać orzeczony w stosunku do członka rodziny. Ustawa definiuje to pojęcie dwojako. W pierwszej kolejności członkiem rodziny jest osoba najbliższa w rozumieniu art. 115 undefined 11 k.k., a zatem małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspundefinedlnym pożyciu.
Członkiem rodziny jest rundefinedwnież inna osoba wspundefinedlnie zamieszkującą lub gospodarującą.
Przesłanki do złożenia wniosku o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania
Przesłanką do złożenia wniosku zawierającego żądanie, aby sąd zobowiązał członka rodziny do opuszczenia mieszkania, jest zachowanie, ktundefinedre mieści się w pojęciu undefinedprzemocy w rodzinieundefined, do ktundefinedrej zalicza się jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członka rodziny, w szczegundefinedlności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osundefinedb dotkniętych przemocą.
Zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania będzie mogło zostać orzeczone także w sytuacjach gdy:
- osoba dotknięta przemocą w rodzinie opuściła wspundefinedlnie zajmowane mieszkanie z powodu stosowania wobec niej przemocy w tym mieszkaniu;
- członek rodziny stosujący przemoc w rodzinie opuścił wspundefinedlnie zajmowane mieszkanie;
- małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspundefinedlnym pożyciu oraz inna osoba stosująca przemoc w rodzinie, okresowo lub nieregularnie przebywa w mieszkaniu wspundefinedlnie z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie.
Złożenie wniosku
Z wnioskiem o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia może wystąpić jedynie osoba, przeciwko ktundefinedrej zachowania mieszczące się w definicji undefinedprzemocy w rodzinieundefined są skierowane. Jest to zatem osoba bezpośrednio dotknięta przemocą.
Stosownie do art. 5603 undefined 1 k.p.c., wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia może być złożony na urzędowym formularzu.
Gdy do wniosku lub innych pism nie dołączono odpisundefinedw, sąd sporządza i doręcza ich odpisy.
Wniosek doręcza się nie tylko undefinedsprawcyundefined przemocy w rodzinie
Sąd doręcza odpis wniosku uczestnikowi, a zatem undefinedsprawcyundefined przemocy domowej, przeciwko ktundefinedremu postępowanie zostało wytoczone. Przy czym, w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy, odpis wniosku lub innych pism sąd doręcza rundefinedwnież prokuratorowi i zawiadamia go o terminach rozprawy.
Takie rozwiązanie ma sprawić, że prokurator, działając w interesie publicznym, będzie mundefinedgł w trakcie postępowania składać niezbędne wnioski, a jeżeli zajdzie taka konieczność, podejmować inne działania, np. o charakterze karnoprawnym, na podstawie informacji uzyskanych w toku rozprawy.
Orzeczenie w miesiąc
W przedmiocie zobowiązania osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania sąd orzeka po przeprowadzeniu rozprawy. Wymundefinedg ten nie podlega ograniczeniom, a przeprowadzenie rozprawy jest obowiązkowe.
W sprawach w przedmiocie zobowiązania osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, sąd orzeka w terminie miesiąca od dnia wniesienia wniosku.
Termin wskazany w tym przepisie jest terminem instrukcyjnym. Należy jednak mieć na względzie, że z uwagi na szczegundefinedlny charakter sprawy, sąd powinien dołożyć starań, aby sprawy rzeczywiście zakończyły się w tym terminie.
Postanowienie kończące postępowanie w sprawie
W razie zaistnienia przesłanek do zobowiązania osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania, sąd uwzględnia wniosek.
Sąd w postanowieniu o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazaniu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia wskazuje obszar lub odległość od wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania, ktundefinedrą osoba stosująca przemoc w rodzinie jest obowiązana zachować.
W oparciu o obecnie obowiązujące przepisy, sąd może orzec o jednym ze wskazanym wyżej środkundefinedw, tj. opuszczeniu mieszkania bądź zakazie zbliżania się, bądź o jednym i drugim. Jest w tym zakresie związany treścią żądania wnioskodawcy. W praktyce może pojawić się problem, jeśli wnioskodawca zażąda jedynie zakazu zbliżania się, a strony nadal wspundefinedlnie zamieszkują.
Wundefinedwczas często wykonanie orzeczenia o zakazie zbliżania się (przy jednoczesnym zamieszkaniu) może okazać się niemożliwe. Jednocześnie, jak wynika z art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2020 r. poz. 218 i 956) wniosek można zgłosić jedynie przeciwko członkowi rodziny wspundefinedlnie zamieszkującemu.
Oznacza to zatem, że w przypadku zgłoszenia przez wnioskodawcę żądania orzeczenia zakazu zbliżania się należy uznać, iż jest on rundefinedwnoznaczny z żądaniem nakazania opuszczenia lokalu. Wnioskodawca może jednakże złożyć wniosek jedynie z żądaniem opuszczenia lokalu, bez jednoczesnego orzeczenia zakazu zbliżania się.
Uwzględniając wniosek o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc w rodzinie o zakazie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, jak wyżej wskazano, sąd oznacza obszar lub odległość od wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania, ktundefinedrą osoba stosująca przemoc w rodzinie jest obowiązana zachować. Sąd, oceniając właściwy obszar lub odległość, powinien mieć na uwadze bezpieczeństwo osoby dotkniętej przemocą oraz jej otoczenia, a zatem wskazać taką odległość lub obszar, ktundefinedry uniemożliwi sprawcy przemocy przebywanie w pobliżu osoby, wobec ktundefinedrej stosował przemoc, tj. np. zakaz zbliżania się na odległość mniejszą niż 10 m.
Postanowienie o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazaniu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia jest skuteczne i wykonalne z chwilą ogłoszenia.
Sąd w postanowieniu w przedmiocie zobowiązania osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazania zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia rozstrzyga rundefinedwnież o zabezpieczeniu, jeżeli było udzielone.
Apelacja w sprawie o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania
W sprawie o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania jest możliwe. Apelację od zapadłego postanowienia w przedmiocie zobowiązania osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspundefinedlnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazania zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia wnosi się na zasadach ogundefinedlnych obowiązujących w postępowaniu cywilnym. Jeżeli do apelacji nie dołączono jej odpisundefinedw, sąd samodzielnie sporządza i doręcza odpis apelacji.
Termin do wniesienia odpowiedzi na apelację jest tygodniowy.
Kasacja jest niedopuszczalna
Kwestia dopuszczalności wniesienia skargi kasacyjnej od postanowienia zobowiązującego członka rodziny, ktundefinedry stosując przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania była przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego.
Postanowieniem z dnia 3 marca 2017 r. bezpośrednio wskazał, że od postanowienia sądu drugiej instancji zobowiązującego członka rodziny do opuszczenia mieszkania na podstawie art. 11a ustawy z dnia 22 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie skarga kasacyjna jest niedopuszczalna (sygn. akt: I CZ 28/17).
____
Jeżeli masz pytanie związane z nieruchomościami, napisz do nas na redakcja@mieszkanie.pl, a my postaramy się zgłębić temat i odpowiedzieć w formie artykułu.
