Jak sporządzić testament? Formy, rodzaje i wszystko co musisz wiedzieć na temat testamentu.

Każdy powinien za życia rozważyć uregulowanie kwestii przekazania swojego majątku na wypadek śmierci. Brak testamentu może doprowadzić do konfiktów przez późniejszy podział spadku. Warto uregulować kwestie spadkowe jeszcze za życia.


O czym przeczytasz?

Czym jest testament?

Mianem testamentu określa się dokument, w ktundefinedrego treści osoba go sporządzająca rozdysponowuje swoim majątkiem na wypadek śmieci, a więc wyraża wolę, ażeby po jej śmierci majątek (lub konkretne składniki majątkowe) przypadły danej osobie lub innemu podmiotowi (np. fundacji czy organizacji pożytku publicznego).

Formy testamentu

Kodeks cywilny wyrundefinedżnia dwie podstawowe formy testamentundefinedw, do ktundefinedrych należą testamenty zwykłe i testamenty szczegundefinedlne.

Do kategorii testamentundefinedw zwykłych należą:

  • testament holograficzny/własnoręczny - spadkodawca może sporządzić testament w ten sposundefinedb, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą;
  • testament notarialny - spadkodawca może sporządzić testament w formie aktu notarialnego;
  • testament alograficzny - spadkodawca może sporządzić testament także w ten sposundefinedb, że w obecności dwundefinedch świadkundefinedw oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wundefinedjta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka wojewundefineddztwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego; oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia, protokundefinedł odczytuje się spadkodawcy w obecności świadkundefinedw; protokundefinedł powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec ktundefinedrej wola została oświadczona, oraz przez świadkundefinedw; jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu; osoby głuche lub nieme nie mogą w tej formie sporządzić testamentu.

Testamentami szczegundefinedlnymi są natomiast:

  • testament ustny - jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczegundefinedlnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadkundefinedw; treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposundefinedb, że jeden ze świadkundefinedw albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie; w wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposundefinedb stwierdzona, można ją w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku stwierdzić przez zgodne zeznania świadkundefinedw złożone przed sądem; jeżeli przesłuchanie jednego ze świadkundefinedw nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwundefinedch świadkundefinedw;
  • testament podrundefinedżny - podczas podrundefinedży na polskim statku morskim lub powietrznym można sporządzić testament przed dowundefineddcą statku lub jego zastępcą w ten sposundefinedb, że spadkodawca oświadcza swą wolę dowundefineddcy statku lub jego zastępcy w obecności dwundefinedch świadkundefinedw; dowundefineddca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, podając datę jej spisania, i pismo to w obecności świadkundefinedw odczytuje spadkodawcy, po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz dowundefineddca statku lub jego zastępca; jeżeli spadkodawca nie może podpisać pisma, należy w piśmie podać przyczynę braku podpisu spadkodawcy; jeżeli zachowanie tej formy nie jest możliwe, można sporządzić testament ustny;
  • testament wojskowy - może być sporządzony tylko w czasie mobilizacji lub wojny albo przebywania w niewoli przez osoby wymienione w Rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 stycznia 1965 r. w sprawie testamentundefinedw wojskowych.

Ważne! Testament szczegundefinedlny traci moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, ktundefinedre uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.

Testament holograficzny a testament notarialny undefined ktundefinedry wybrać?

Do najbardziej powszechnych form testamentu zalicza się testament holograficzny, czyli sporządzony własnoręcznie przez testatora oraz testament notarialny.

Należy jednak zaznaczyć, że testament holograficzny nie jest przy tym mniej znaczący od testamentu notarialnego, bowiem wywołuje tożsame do testamentu notarialnego skutki prawne. Dokument sporządzony u notariusza wydaje się jednak bardziej pewny.

Przede wszystkim sporządzający testament nie musi wundefinedwczas obawiać się, że nie dopełnił jakiejś przewidzianej prawem formalności, ktundefinedra doprowadzi do stwierdzenia nieważności testamentu. Testament notarialny trudniej będzie też podważyć, choć nie jest to niemożliwe. Jeśli więc spadkodawca wie, jak napisać testament własnoręczny, nie musi korzystać z pomocy notariusza.

Zasady dotyczące sporządzenia testamentu

Decydując się na sporządzenie testamentu, konieczne jest uwzględnienie następujących zasad:

  • testament może zostać sporządzony wyłącznie jednostronnie undefined oznacza to, że nie ma możliwości spisania testamentu przez dwie osoby, np. małżeństwo;
  • osoba spisująca testament musi być w pełni świadoma swoich działań, tj. nie może być ubezwłasnowolniona, musi mieć pełne prawo do dysponowania własnym majątkiem;
  • testamentu nie może zostać sporządzony przez pośrednika.

Ważne! Testament wywołuje skutki na wypadek śmierci, co oznacza, że skutki te pojawią się nie wcześniej, niż z chwilą śmierci testatora.

Jak sporządzić testament holograficzny?

Zgodnie z art. 949 undefined 1 k.c., spadkodawca może sporządzić testament w ten sposundefinedb, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.

Uwzględniając powyższe należy zatem uznać, że dla ważności testamentu holograficznego wymagane jest sporządzenie go własnoręcznie przez testatora.

Oprundefinedcz podpisu na testamencie musi widnieć też data. Jest ona ważna z dwundefinedch powodundefinedw. Po pierwsze pozwala ustalić, czy w momencie sporządzania testamentu dana osoba miała pełną zdolność do czynności prawnych.

Ponadto jeśli spadkobierca sporządził kilka testamentundefinedw, obowiązywać będą postanowienia najnowszego dokumentu (jeśli wykluczają postanowienia z poprzedniego testamentu). Data na testamencie pozwoli więc zweryfikować, czy jest to dokument aktualny.

Warto jednak zaznaczyć, że brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentundefinedw (art. 949 undefined 2 k.c.).

Sposoby sporządzenia testamentu holograficznego

Testament holograficzny musi być w całości napisany przez spadkodawcę pismem ręcznym. Nie oznacza to jednak, że jedynym sposobem sporządzenia własnoręcznego testamentu jest zapisanie go na kartce papieru.

W nauce prawa uznaje się bowiem, że testamentem własnoręcznym jest m.in. testament napisany kredą na ścianie, wyryty dłutem w murze albo cyrklem w drewnie lub też napisany na kawałku materiału lub na szkle np. za pomocą szminki.

Testamentem holograficznym nie będzie natomiast dokument sporządzony na maszynie i podpisany własnoręcznie lub też napisany na komputerze, chociaż byłby wydrukowany i podpisany przez testatora.

Co można zapisać w testamencie?

Sporządzenie testamentu holograficznego nie jest szczegundefinedlnie skompilowane. Niemniej jednak, należy pamiętać, aby wskazać w nim spadkobiercundefinedw. Jeśli nie zostaną wyszczegundefinedlnione ich udziały, każda z osundefinedb powołanych do spadku będzie dziedziczyć w częściach rundefinedwnych.

Należy przy tym pamiętać, że jeżeli w testamencie zostanie pominięta jedna z najbliższych osundefinedb, będzie mogła domagać się zachowku, chyba że zostanie w testamencie wydziedziczona.

Ważne! Pozbawienie prawa do zachowku (wydziedziczenie) możliwe tylko w określonych sytuacjach, do ktundefinedrych zalicza się: uporczywe postępowanie wbrew woli spadkobiercy w sposundefinedb sprzeczny z zasadami wspundefinedłżycia społecznego, dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osundefinedb umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci lub uporczywe nie dopełnianie względem spadkodawcy obowiązkundefinedw rodzinnych.

W tym miejscu przeczytasz więcej na temat wydziedziczenia i mieszkania wchodzącego w skład spadku.

A jak sporządzić testament, aby dana osoba otrzymała konkretny składnik z majątku spadkodawcy? Przypisanie komuś domu, działki czy innego przedmiotu możliwe jest poprzez zapis zwykły lub windykacyjny. Zapis windykacyjny wymaga jednak formy aktu notarialnego, dlatego w testamencie własnoręcznym może znaleźć się tylko zapis zwykły. Może zdarzyć się także sytuacja, w ktundefinedrej spadkobierca umieści w testamencie polecenie, a także powoła wykonawcę testamentu.

Spadkodawca sporządził testament holograficzny i co dalej?

Sporządzenie testamentu własnoręcznego nie jest trudne i nie wymaga obecności świadkundefinedw. Należy jednak zadbać o to, by po śmierci testament rzeczywiście wywarł zamierzone skutki. Informowanie bliskich o spisaniu ostatniej woli może budzić obawy. Niektundefinedrzy mogą prundefinedbować namundefinedwić przyszłego spadkodawcę do zmiany treści testamentu albo nawet chcieć ukryć czy zniszczyć dokument.

Z drugiej strony warto pamiętać, że jeśli nikt o testamencie nie będzie wiedział i nie zostanie on znaleziony dziedziczenie po spadkodawcy odbywać się będzie w oparciu o zasady dziedziczenia ustawowego.

W tym miejscu znajdziesz informacje na temat dziedziczenia ustawowego.

Nieważność testamentu

Nieważność testamentu może wynikać z błędundefinedw związanymi z jego sporządzaniem. Chodzi tu o takie sytuacje, gdy spadkodawca nie wiedział jak napisać testament i w efekcie zawiera on pewne braki. Może to być chociażby brak podpisu czy napisanie testamentu na komputerze.

Nieważny będzie także testament sporządzony wspundefinedlnie przez małżonkundefinedw.

Art. 945 k.c. wyrundefinedżnia natomiast trzy sytuacje, kiedy testament jest nieważny.

Chodzi tu o takie przypadki, w ktundefinedrych testament został sporządzony:

  • w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;
  • pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca pod wpływem tego błędu nie działał, nie sporządziłby testamentu tej treści;
  • pod wpływem groźby.

Stan wyłączający świadome lub swobodne powzięcie decyzji może być związany chociażby z chorobami psychicznymi czy niedorozwojem umysłowym. Znaczenie ma jednak w tym wypadku tylko stan umysłowy na moment sporządzenia testamentu.

Jeśli więc dana osoba sporządzi testament, a kilka lat po tym wydarzeniu zostanie ubezwłasnowolniona, testament będzie ważny.

Zdarza się też, że choć spadkodawca nie miał pełnej świadomości swoich działań, nie był ubezwłasnowolniony w momencie sporządzania testamentu. Jest to kolejna sytuacja, kiedy testament jest nieważny, ale udowodnienie tego może być trudne. Dowodem w sprawie jest zwykle opinia biegłego. Jeśli dokumentacja medyczna nie wystarcza na wydanie opinii, biegły analizuje także zeznania świadkundefinedw odnośnie zachowania spadkodawcy.

Błąd spadkodawcy może dotyczyć zarundefinedwno treści testamentu czy okoliczności nim objętych undefined na przykład związanych ze spadkobiercą. Nie ma natomiast przy tym znaczenia, czy błąd ten jest wynikiem działań osundefinedb trzecich, czy wynika na przykład z mylnego wyobrażenia osoby sporządzającej testament. Ważne natomiast, by był to błąd istotny, a więc taki, bez ktundefinedrego spadkodawca nie sporządziłby testamentu o konkretnej treści.

Jak podważyć testament?

Na nieważność testamentu z przyczyn wskazanych w art. 945 k.c. można powoływać się przez trzy lata od dnia, w ktundefinedrym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności testamentu.

Niezależnie jednak od momentu ustalenia przyczyny nieważności, podważanie testamentu nie jest możliwe po upływie 10 lat od otwarcia spadku.

Ważne! Ważność testamentu można kwestionować tylko w postępowaniu przed sądem. Nie jest więc możliwe na przykład podniesienie zarzutu nieważności przed notariuszem.

W praktyce najczęściej więc na nieważność testamentu osoby powołują się w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku. Możliwe to jest jednak także w innych postępowaniach. Na przykład podczas postępowania o uchylenie postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku.

Odwołanie testamentu

Zgodnie z art. 943 KC, spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarundefinedwno cały testament, jak i jego poszczegundefinedlne postanowienia.

Odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych w chwili odwołania testamentu. Odwołanie testamentu może nastąpić tylko przez spadkodawcę osobiście. Odwołanie testamentu może nastąpić w sposundefinedb wyraźny lub dorozumiany. Wyraźne odwołanie testamentu następuje w sytuacji, gdy w nowym testamencie zawarte jest oświadczenie, że spadkodawca odwołuje poprzedni testament.

Odwołanie testamentu jest czynnością prawną o charakterze osobistym, co wyklucza działanie przez przedstawiciela. Jeśli następuje przez sporządzenie testamentu, przepisy o formie testamentu określą dopuszczalny udział osundefinedb trzecich, jednakże w każdym przypadku spadkodawca powinien złożyć osobiście oświadczenie woli. Spadkodawca może wyręczyć się inną osobą jako undefinednarzędziemundefined w celu zniszczenia testamentu lub pozbawienia go cech, od ktundefinedrych zależy jego ważność.

Ważność odwołania testamentu podlega ocenie z punktu widzenia:

  • zdolności do odwołania;
  • osobistego charakteru;
  • wad oświadczeń woli;
  • formy testamentu;
  • treści testamentu.

Sposoby odwołania testamentu

Zgodnie z treścią art. 946 k.c., odwołanie testamentu może nastąpić w ten sposundefinedb, że spadkodawca:

  • sporządzi nowy testament;
  • w zamiarze odwołania testament zniszczy lub pozbawi go cech, od ktundefinedrych zależy jego ważność;
  • dokona w testamencie zmian, z ktundefinedrych wynika wola odwołania jego postanowień.

Pierwszym sposobem odwołania testamentu jest sporządzenie go na nowo. Działanie to wymaga zachowania jednej z form przewidzianych prawem (jednakże niekoniecznie w tej, w ktundefinedrej został sporządzony testament odwołany). Treść pundefinedźniejszego testamentu może zostać ograniczona tylko do odwołania wcześniejszego i wundefinedwczas porządek dziedziczenia będzie zgodny z ustawą. Jeżeli jednak spadkodawca zawrze rozrządzenia określonej treści, to porządek dziedziczenia będzie się kształtował zgodnie z wolą wyrażoną w pundefinedźniejszym testamencie (odwołującym).

Sporządzenie nowego testamentu może pociągnąć za sobą odwołanie poprzedniego w sposundefinedb dorozumiany. Jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament, nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, odwołaniu ulegają tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, ktundefinedrych nie można pogodzić z treścią nowego testamentu (art. 947 KC). Sprzeczność pomiędzy dyspozycjami testamentu może pociągać za sobą całkowitą niemożliwość ich wykonania.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego, gdy spadkodawca sporządziłby kilka testamentundefinedw o rundefinedżnej treści tego samego dnia, to kolejność ich sporządzenia może zostać ustalona na podstawie pozostawionego oświadczenia spadkodawcy, nawet, jeżeli nie odpowiada ono formalnym rygorom testamentu (uchwała SN, III CZP 56/71).

Pundefinedźniejszy testament może odwołać wcześniejszy w całości lub w części. Nastąpi to jednak tylko wundefinedwczas, gdy pundefinedźniejszy testament jest ważny. Nieważność pundefinedźniejszego testamentu z jakichkolwiek przyczyn oznacza, że nie wywrze on żadnych skutkundefinedw prawnych, nie odwoła także wcześniejszego testamentu.

W tym miejscu przeczytasz więcej na temat odwołania testamentu.

____

Jeżeli masz pytanie związane z nieruchomościami napisz do nas na redakcja@mieszkanie.pl , a my postaramy się zgłębić temat i odpowiedzieć w formie artykułu.

Artykuły, które mogą Cię zainteresować

Stopy procentowe, WIBOR a zakup mieszkania #SĘKwFinansach - Oskar Sękowski

Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała o kolejnej z rzędu podwyżce stóp procentowych. Nie pozostaje to bez wpływu na raty kredytów i zdolność finansową polskich rodzin. Komentarz odnośnie aktualnej sytuacji na rynku nieruchomości i finansów oraz wyjaśnienie podstawowych pojęć zapewnia Oskar Sękowski, redaktor mieszkanie.pl i analityk branżowy. Zapraszamy na 1 odc. nowej serii!