Natura nie dba o prawa autorskie. Co to jest biomimikra?
Biomimikra to wszechstronna metoda projektowania polegająca na naśladowaniu natury.
Projektant szuka odpowiedzi na pytania projektowe w przyrodzie. Poddaje analizie to, w jaki sposundefinedb świat natury rozwiązuje konkretny problem i sprawdza, czy i jak analogiczną technikę można zastosować w danym projekcie. Zgłębianie rozwiązań występujących w środowisku skutkuje odtwarzaniem naturalnych kształtundefinedw, procesundefinedw lub całych ekosystemundefinedw. Celem projektowania metodą biomimikry jest tworzenie nie tylko skutecznych, ale także bardziej zrundefinedwnoważonych projektundefinedw.
Biomimikra zapoczątkowuje nową erę. Nie bazuje na tym, co możemy pozyskać z natury, ale na tym, czego możemy się od niej nauczyć. Przejście od uczenia się o naturze do uczenia się od natury wymaga nowej metody badawczej.
- Mundefinedwi Janine Benyus, pionierka i propagatorka metody biomimikry, pomysłodawczyni tego określenia, ktundefinedra zdefiniowała je w swej głośnej książce undefinedBiomimicry: Innovation Inspired by Nature".
Czego uczą nas zimorodek, rekin czy liść lotosu? Przykłady zastosowania biomimikry
Najbardziej znanym przykładem wykorzystania biomimikry w projektowaniu jest japoński szybki pociąg Shinkansen, czyli tzw. bullet train. Jego konstruktorzy w 1989 roku natrafili na poważny problem. Pociąg osiągał ogromną prędkość, ponad 270 km/h, jednak przy wyjeździe z tunelu generował przeraźliwy hałas. Wjeżdżając do tunelu, pociąg wytwarzał ogromne ciśnienie. Masy powietrza wypychane przy opuszczaniu tunelu powodowały huk, ktundefinedry słyszało się nawet 400 metrundefinedw dalej. Taki hałas nie był dopuszczalny w terenie zabudowanym, a fala uderzeniowa mogła zagrażać konstrukcji tuneli. Zespundefinedł inżynierundefinedw otrzymał zadanie zaprojektowania cichszego, szybszego i bardziej wydajnego pojazdu. Rozwiązania undefinedobjawiły sięundefined dzięki niecodziennemu hobby Eiji Nakatsu, dyrektora ds. rozwoju technicznego w firmie, ktundefinedry był zapalonym obserwatorem ptakundefinedw. Głundefinedwną inspiracją stał się zimorodek. Zimorodek to ptak, ktundefinedry chwytając zdobycz pod wodą, nurkuje z powietrza z dużą prędkością, bez plusku. Odwzorowanie budowy głowy i dzioba zimorodka pomogło inżynierom w pokonaniu problemundefinedw z oporem powietrza i hałasem w tunelach. Obserwacja undefinedsuper mocyundefined kolejnych ptakundefinedw pomogła rozwiązać inne trudności. Pantograf (element łączący pociąg z przewodami elektrycznymi) został udoskonalony na podobieństwo skrzydeł sowy, ktundefinedre umożliwiają jej bezszelestne polowanie. Kształt ciała Pingwina Adeli, ktundefinedry pozwala mu na pływanie i ślizganie się bez wysiłku, posłużył jako wzundefinedr dla podpory pantografu. Ulepszona wersja pociągu z 1997 roku była szybsza o 10%, zużywała 15% mniej energii elektrycznej i spełniała wszelkie standardy dla obszarundefinedw zabudowanych, jeżeli chodzi o hałas.
Od tamtego czasu za pomocą metody biomimikry powstało wiele fascynujących projektundefinedw: turbiny wiatrowe na wzundefinedr płetw wieloryba, systemy wentylacyjne inspirowane norami pieskundefinedw preriowych lub kopcami termitundefinedw, odporne na bakterie tworzywo do szpitali, przypominające swą strukturą skundefinedrę rekina, farby do elewacji czy powłoki o samoczyszczącej się powierzchni, zapożyczonej od liści lotosu, czy choćby zbudowane jak koralowiec kule do wychwytywania mikro włundefinedkien plastiku w pralce (o ktundefinedrych pisaliśmy w artykule o praniu przyjaznym planecie).
Oprundefinedcz projektundefinedw wzorujących się na kształtach zaczerpniętych z natury biomimikra służy także do tworzenia biomimetycznych procesundefinedw, takich jak: oprogramowanie autonomicznych samochodundefinedw w mieście, podobne do sposobu porozumiewania się mrundefinedwek, produkcja undefinedzrundefinedwnoważonegoundefined betonu używająca dwutlenku węgla jako budulca, tak jak robią to koralowce (zanieczyszczenia to nowe zasoby), czy technologie pozwalające dzięki obserwacji żywych organizmundefinedw filtrować wodę, odsalać ją, lub jak np. pajęcza sieć, pozyskiwać z powietrza.
Dzięki biomimetycznemu podejściu możemy projektować całe miasta, tak by zastępowały ekosystemy, ktundefinedre z ich powodu zniknęły. Szeroko dyskutowana, promowana przez wiele organizacji i rządundefinedw idea gospodarki o obiegu zamkniętym czy ekonomii cyrkularnej to, jak zauważa Janine Benyus, odwzorowanie modelu dowolnego naturalnego ekosystemu, w ktundefinedrych nic się nie marnuje, nie ma odpadundefinedw ani produktundefinedw ubocznych. Wszystkie elementy są połączone siecią powiązań, stanowią część większej całości, w ktundefinedrej mają do odegrania swoją rolę.
Zaproś biologa do stołu. Misja Janine Benyus, twundefinedrczyni teorii biomimikry
Janine Benyus jest światowej sławy biolożką, konsultantką ds. innowacji i autorką sześciu książek, w tym najgłośniejszej: undefinedBiomimicry: Innovation Inspired by Natureundefined. Od czasu wydania książki w 1997 roku Janine wciela teorię mimikry w praktykę, inspirując innowatorundefinedw na całym świecie do uczenia się od geniuszu natury. Jako popularyzatorka swojej dziedziny, Janine Benyus dała się poznać szerszej publiczności dzięki swym prelekcjom TED, setkom przemundefinedwień konferencyjnych oraz kilkunastu filmom dokumentalnym. Jej firma konsultingowa, obecnie Biomimicry 3.8, jako przedsiębiorstwo B-Corp* doradza klientom takim jak: Boeing, General Electric, Colgate-Palmolive, Procter and Gamble, Levi's czy Nike. Dla przykładu, w wyniku wspundefinedłpracy z zespołem Janine, największy na świecie komercyjny producent wykładzin dywanowych, Interface, Inc, przedstawił linię dywanundefinedw inspirowaną przypadkowym formowaniem się w naturze. W rekordowym czasie Entropy undefined / I2 stały się najlepiej sprzedającym się produktem firmy Interface, stanowiąc 40% sprzedaży płytek dywanowych.
Uznana za wizjonerkę, ktundefinedra wywarła głęboki wpływ na teorię i praktykę projektowania oraz świadomość społeczną, Janine otrzymała kilkanaście nagrundefinedd, w tym Time Magazine's Hero for the Planet Award 2008. W 2010 roku BusinessWeek uznał Janine za jednego z najbardziej wpływowych projektantundefinedw na świecie.
Janine jest pedagogiem i wierzy, że im więcej ludzie uczą się od undefinedmentorundefinedw ze świata przyrodyundefined, tym bardziej będą chcieli ich chronić.
W 2006 roku Janine została wspundefinedłtwundefinedrczynią The Biomimicry Institute, instytutu non-profit zajmującego się włączaniem biomimikry do formalnej edukacji oraz przestrzeni, takich jak muzea i ośrodki przyrodnicze. Organizacja jest obecnie częścią Biomimicry Global Network, ktundefinedra liczy ponad 11 000 członkundefinedw, pracujących nad rozpowszechnianiem biomimikry w swoim regionie.
*Benefit Corporations (B Corps) to firmy, ktundefinedre realizując swoją misję, działają zgodnie ze strategią zrundefinedwnoważonego rozwoju i uważają biznes przede wszystkim za narzędzie do zmiany świata na lepsze.
Zapytaj naturę, jak sobie radzi z...
W 2008 roku instytut Janine Benyus uruchomił jeszcze jeden niezwykły projekt. Stworzył serwis internetowy AskNature.org - witrynę poświęconą undefinedbioinspiracjiundefined, czyli wynajdywaniu rozwiązań dla projektantundefinedw, inżynierundefinedw, deweloperundefinedw, wynalazcundefinedw i każdej zainteresowanej osoby. Strona, gromadząc i udostępniając wyniki badań naukowych, stanowi bezpłatną bazę wiedzy. Działa jak prosta wyszukiwarka. Wystarczy wpisać jaki problem chcielibyśmy rozwiązać, aby otrzymać listę przystępnych publikacji opisujących jak radzi sobie z daną kwestią świat naturalnych organizmundefinedw. Wystarczy dokończyć pytanie: How does nature... i skorzystać z lekcji, jaką daje natura.
