Panele fotowoltaiczne: bardziej zielone czy jednak szkodliwe?
W kontekście niemal każdej technologii związanej z pozyskiwaniem czy wykorzystywaniem zielonej energii funkcjonuje wiele mitundefinedw. Nierzadko takim mitem jest niestety sama ekologiczność - eksperci nadal sprzeczają się co do tego, czy elektryczne pojazdy jak samochody czy hulajnogi faktycznie pomagają środowisku.
Panele fotowoltaiczne nie uniknęły undefinedczarnego PRundefined, jednak w ich przypadku jest on zupełnie bezzasadny. Osoby, ktundefinedre nie w pełni rozumieją sposundefinedb funkcjonowania technologii OZE i najczęściej są im przeciwne, często powtarzają, jakoby fotowoltaika produkująca energię w sposundefinedb ekologiczny, była jednocześnie szkodliwa dla środowiska, gdy już zakończy swundefinedj undefinedżywotundefined. Obecnie wiadomo, że jest to całkowita nieprawda. Wszystko jednak zależy od zorganizowania dostępności do punktundefinedw recyklingu - bo samą technologię odzysku PV już mamy.
Starzejące się panele fotowoltaiczne i ich życie po życiu
Im bardziej zaawansowane technologie stosujemy w życiu codziennym, tym większy nakład pracy powinien być kładziony na rozwundefinedj technologii służących do odzysku materiałundefinedw. Unia Europejska doskonale to rozumie i wprowadza dyrektywy, ktundefinedre narzucają poszczegundefinedlnym krajom wspundefinedlnoty obowiązek zbiundefinedrki oraz zasady przetwarzania odpadundefinedw. Jednym z takich rozporządzeń jest WEEE2, ktundefinedre obowiązuje od 2012 roku i dotyczy elektroodpadundefinedw oraz ich recyklingu. Wspundefinedlnota zdecydowała się podjąć konkretne kroki zapobiegawcze celem uchronienia nas przed problemem olbrzymiej ilości paneli fotowoltaicznych, ktundefinedre zapewne w stosunkowo niedługim czasie się pojawią. Najwięcej takich odpadundefinedw pojawi się w krajach, ktundefinedre najbardziej inwestują w rozwundefinedj tego konkretnego źrundefineddła energii: zalicza się do nich rundefinedwnież Polska. O popularności paneli fotowotoltaicznych w kraju nad Wisłą pisaliśmy wielokrotnie - na co zatem powinniśmy być przygotowani?
Według szacunkundefinedw Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA) oraz Programu IEA-PVPS undefinedEnd-of-Life Management: Solar Photovoltaic Panelsundefined sam recykling może odzyskać nawet około 78 milionundefinedw ton surowcundefinedw oraz innych materiałundefinedw w skali globalnej do 2050 roku. Aby jednak tak się stało, musimy zorganizować sieć utylizacji tego konkretnego rodzaju odpadundefinedw. Eksperci IRENA są zdania, że mamy dokładnie dekadę, aby się przygotować, ponieważ napływu zużytych paneli możemy się spodziewać po 2030 roku. Inne prognozy mundefinedwią o 2050 roku, kiedy to pojawi się ok. 60-78 milionundefinedw ton elektrośmieci pochodzących z aktualnie zakładanych instalacji.
Wszystko wynika z żywotności samych paneli, ktundefinedre nie są wieczne - ich sprawność, zgodnie ze specyfikacją techniczną produktu - najczęściej gwarantowana jest na poziomie 90% po 10 latach użytkowania, a po 25 latach eksploatacji spada do 85%. W kolejnych latach możliwe jest dalsze użytkowanie takich paneli, jednak są one już poza swoim szczytem produktywności. Zatem nawet, jeśli aktualnie nie widzimy konieczności rozwijania infrastruktury związanej z recyklingiem PV, za kilkanaście lat będzie to niezbędne.
Jak odzyskać surowce z paneli fotowoltaicznych, czyli kilka słundefinedw o potędze recyklingu
Obecnie stosuje się dwa rodzaje paneli fotowoltaicznych: moduły krzemowe i ciekłokrystaliczne. Nie będziemy wchodzić w specyfikę pracy obu typundefinedw urządzeń - najważniejsze jest jednak zapamiętanie, że wymagają one odrębnego podejścia do kwestii odzyskiwania surowcundefinedw, z ktundefinedrych są wykonane.
Recykling krzemowych modułundefinedw fotowoltaicznych jest stosunkowo prostszy. Wymaga rozmontowania urządzenia na elementy szklane i aluminiowe. Szkło, jak rundefinedwnież metal, z ktundefinedrego wykonane są PV może być w 95% poddane przetopieniu. Pozostałe elementy należy poddać obrundefinedbce cieplnej w 500undefinedC co pozwala na odparowanie plastiku i odzyskanie cennych ogniw krzemowych, odpornych na działanie tak wysokich temperatur. Aż 80% krzemu może być wykorzystane ponownie. Panele fotowoltaiczne, ktundefinedre są w zadowalającym stanie, mogą mieć przywrundefinedcone właściwości po pierwotnym wytrawieniu ich kwasem. Te, ktundefinedre nie nadają się do tego procesu, są przetapiane i służą do stworzenia nowych modułundefinedw. Najnowocześniejsze technologie odzysku paneli wykorzystują przetwarzany plastik do pokrycia części zapotrzebowania cieplnego całego cyklu.
Jeśli chodzi o moduły cienkowarstwowe, proces recyklingu jest odrobinę bardziej undefineddrastycznyundefined - urządzenie trafia do specjalnej niszczarki, ktundefinedra rozdrabnia je na elementy o wielkości 4-5 mm. Ten proces umożliwia usunięcie laminatu, ktundefinedry pod działaniem siły mechanicznej pęka. Podobnie jak przy odzysku surowcundefinedw z krzemowych modułundefinedw, tak i tutaj możliwe jest przetopienie ok. 90% szkła. Na tym etapie pozostaje oddzielić od siebie metal w dwundefinedch stanach skupienia, płynnym i stałym. Wykorzystuje się do tego ruch obrotowy, dzięki ktundefinedremu metal będący cieczą spływa do specjalnego kontenera. Dalej następuje oczyszczanie uzyskanych surowcundefinedw i można je ponownie wykorzystywać.
Czy panele fotowoltaiczne są już recyklingowane?
PV CYCLE i Veolia to dwa europejskie stowarzyszenia, ktundefinedre są najbardziej znane w świecie recyklingu modułundefinedw fotowoltaicznych. W 2018 otwarły wspundefinedlnie pierwszy zakład w Europie specjalizujący się wyłącznie w tym procesie (znajduje się on we Francji). Zgodnie z celami założycieli, plan zakłada poddawanie recyklingowi 4 tysięcy ton rocznie przy zachowaniu sprawności 95%. W pierwszym roku udało się zrealizować ten ambitny cel w połowie.
W Polsce, jak i pozostałych krajach wspundefinedlnoty, funkcjonują rundefinedwnież inne punkty przetwarzania paneli fotowoltaicznych - zakłady te nie specjalizują się wąsko w recyklingu samych modułundefinedw, ale posiadają stosowną infrastrukturę do tego celu. Specjaliści są zdania, że sektor odzyskiwania materiałundefinedw pochodzących z PV jest aktualnie jednym z bardziej przyszłościowych pod względem inwestycyjnym. Recykling modułundefinedw fotowoltaicznych przynosi nie tylko ekologiczne korzyści, ale miejsca pracy i wymierne korzyści finansowe dla gospodarki. Szacunki wskazują, że do 2050 roku prawdopodobnie uda się odzyskać surowce o wartości 11 miliardundefinedw funtundefinedw, co można przełożyć na 2 miliardy całkiem nowych modułundefinedw, do ktundefinedrych wyprodukowania nie będziemy potrzebować pozyskania materiałundefinedw. Czy to się opłaca? Trudno twierdzić inaczej!
