Pionowy las: wyższy poziom zieleni w miastach
Stefano Boeri to włoski architekt, ktundefinedry za swoją życiową misję obrał wprowadzenie lasundefinedwundefined do miast. W manifeście jego biura projektowego czytamy:
undefinedWierzymy, że miasta są szczegundefinedlnie odpowiedzialne za zmiany klimatyczne, jednak mają szansę stać się integralną częścią rozwiązania problemu, ktundefinedry same tworzą. Zwiększając liczbę lasundefinedw i drzew możemy zwalczyć wroga na jego własnym polu, używając dwutlenku węgla jako nawozu. (...) Naszym obowiązkiem jest prowadzenie globalnej kampanii szerzącej wiedzę i działania na rzecz miejskiego leśnictwa.undefined Stefano Boeri Archtetti, tłum. red.
Boeri wraz ze wspundefinedłpracownikami wyszedł daleko poza deklaracje - jego Vertical Forests (Pionowe Lasy) podziwiać można już między innymi w Mediolanie, w ktundefinedrym budynek mieszkalny Bosco Verticale został oddany do użytku w 2014 r. i uznawany jest za wzorzec tego typu budownictwa.
Budynki, ktundefinedre stają się płucami miejskiej dżungli
Pionowe lasy to budynki, ktundefinedre zostały przygotowane do tego, aby oprundefinedcz bycia domem dla mieszkańcundefinedw, były rundefinedwnież idealnym miejscem dla odpowiednio dobranej roślinności. Aktualnie studio Boeri pracuje nad dwoma wieżami, ktundefinedre mają stanąć w Nankinie - mieście położonym w południowych Chinach, znanym m.in. z wysokiego zanieczyszczenia powietrza. Pionowy las w Nankinie ma składać się z 600 dużych drzew, 200 średnich, 2500 krzewundefinedw i roślin płożących, ktundefinedre pokryją 4500 metrundefinedw kwadratowych. Wszystkie wybrane do projektu rośliny są rodzime, dzięki czemu zachowana zostaje lokalna biorundefinedżnorodność. Według obliczeń twundefinedrcundefinedw, wieże w Nankin mają zmniejszyć wydzielanie dwutlenku węgla przez miasto o 18 ton i wyprodukować ponad 16 ton tlenu rocznie. W budynkach znajdzie się hotel Hyatt, kilkadziesiąt mieszkań dla osundefinedb indywidualnych, prywatna szkoła architektury krajobrazu, klub na dachu oraz muzeum.
Prospekt Pionowego Lasu w Nankin, fot. Stefano Boeri Architetti
Nad każdym projektem Stefano Boeri, oprundefinedcz architektundefinedw, konstruktorundefinedw i projektantundefinedw, pracuje rundefinedwnież zespundefinedł ekspertundefinedw z rundefinedżnorodnych dziedzin: agronomii, botaniki, fitopatologii (nauka o chorobach roślin) czy entomologii (nauka o owadach). Tworzenie ekosystemu, jakim jest pionowy las, jest wielkim wyzwaniem, ktundefinedrego sukces zależy od tego, jak wielka praca zostanie włożona w poznanie biologicznej tożsamości miejsca, w ktundefinedrym planowane jest jego stworzenie.
A tworzenie pionowego lasu przebiega latami i powinno bazować na przemyślanej strategii, biorącej pod uwagę m.in. lokalne populacje owadundefinedw i ich naturalnych wrogundefinedw. Sprawa dodatkowo komplikuje się w miejscach, w ktundefinedrych naturalna rundefinedwnowaga środowiska już dawno została zaburzona. Paradoksalnie, przywrundefinedcenie miejscowej biorundefinedżnorodności, może doprowadzić do nieoczekiwanych i fatalnych, z punktu widzenia mieszkańcundefinedw, skutkundefinedw. O czym można przekonać się naocznie w Chengdu, chińskim mieście w prowincji Syczuan.
Gdy natura przejmie kontrolę - pionowy las w Chengdu
Chengdu Qiyi City Forest Garden to kompleks 8 budynkundefinedw, ktundefinedre łącznie mieszczą 826 mieszkań, oddanych do użytku początkiem 2020 roku. Każde z nich posiada balkon, obsadzony roślinnością, dzięki ktundefinedrej prezentuje się jak mini ogrundefineddek, ale zawieszony w powietrzu. Albo prezentował się - w prospektach. Aktualnie budowle w Chengdu przypominają bardziej postapokaliptyczną scenerię z filmu sci-fi, w ktundefinedrym natura przejęła kontrolę nad pozostałościami po ludzkiej cywilizacji. Zwisające z balkonundefinedw festony pnączy, rozrośnięte krzaki i drzewa niemal w całości przesłaniają okna. A nad wszystkim unoszą się chmary komarundefinedw.
fot. za Daily Sabah
I to właśnie te pasożyty stały się pośrednio powodem fiaska pionowego lasu w Chengdu - chociaż wszystkie mieszkania w kompleksie zostały sprzedane jeszcze przed rozpoczęciem budowy rajskiego osiedla, jak informują lokalne media, mniej niż kilkanaście rodzin zdecydowało się do nich wprowadzić. Wybujała roślinność stała się siedliskiem gryzących komarundefinedw, ktundefinedre skutecznie odstraszyły mieszkańcundefinedw, a to z kolei doprowadziło do dalszej ekspansji drzew i krzewundefinedw, niepielęgnowanych przez nikogo. Upiorności pionowego lasu w Chengdu dodaje po zmroku tych kilka zamieszkałych mimo wszystko, apartamentundefinedw - ich pojedyncze rozjaśnione okna przebijają się przez warstwy roślinności.
Czy jednak Chengdu jest dowodem na to, że pionowe lasy są ideą z gruntu niedorzeczną, a ich budowa powinna zostać wstrzymana?
Wciąż potrzebujemy więcej pokory względem natury
Projekty prowadzone przez studio Stefano Boeri dowodzą, że pionowe lasy mogą działać i stanowić nie tylko estetyczny, ale rundefinedwnież funkcjonalny element krajobrazu. Co więcej, takie undefinedzalesioneundefined wieże mogą być zarundefinedwno domem dla ludzi, jak i nietoperzy, ptakundefinedw oraz owadundefinedw, a wszyscy undefinedsąsiedziundefined nie muszą wpływać na swundefinedj komfort. Kluczem jednak do sukcesu jest nauka iundefined pokora względem natury. Laura Gatti, włoska agronomistka i botaniczka, ktundefinedra często wspundefinedłpracuje z Boeri, udzielając wywiadu dla Architectundefineds Newspaper z całą stanowczością stwierdziła, że takie sytuacje jak w Chengdu są undefinedprzewidywalne i w pełni możliwe do uniknięciaundefined. Większość projektundefinedw Boeri (np. aktualnie toczące się prace w Pekinie, Szanghaju, Liuzhou, ale też Dżakarcie, Delhi czy Bogocie), rozłożonych jest na długie lata. W trakcie ich trwania wspomniany zespundefinedł naukowcundefinedw dokładnie bada lokalne gatunki flory i fauny, a także klimat. Przyczyną fiaska Chengdu, zdaniem Gatti, było wybranie nadmiernie ekspansywnych roślin oraz takich gatunkundefinedw flory, ktundefinedra w zestawieniu z lokalnym wilgotnym klimatem stworzyła idealny habitat, ale dlaundefined owadundefinedw. Nie uniknięto rundefinedwnież błędundefinedw konstrukcyjnych - prawdopodobnie miejsca nasadzeń roślinności pozbawione są odpowiedniego przepływu, przez co powstają mikro-sadzawki ze stojącą wodą - a to właśnie w takich miejscach komary rozmnażają się najbardziej. Miejskie lasy wymagają także odpowiedniej pielęgnacji - i to nie kilka razy w roku, ale kilkanaście, na co z kolei zwraca uwagę Daryl Beyers, architekt krajobrazu z dwudziestoletnim doświadczeniem w wywiadzie dla serwisu Curbed. Jego zdaniem, najlepsze do tworzenia pionowych lasundefinedw są rośliny karłowate, a najbardziej efektywnym sposobem ich pielęgnacji jest zachęcenie mieszkańcundefinedw do samodzielnego wybrania nasadzeń i nauczenie ich dbania o swoje undefinedpowietrzne ogrodyundefined.
Bosco Verticale w Mediolanie i kompleks w Chengdu to dwa przykłady tego, jak ekologiczne działania mogą przynosić skrajne efekty. Wspundefinedlnym wnioskiem z obu projektundefinedw jest to, że zamiast prundefinedbować panować nad naturą, powinniśmy starać się z nią wspundefinedłpracować. Tylko w ten sposundefinedb będziemy w stanie efektywnie wykorzystać jej potencjał i budować zrundefinedwnoważoną przyszłość.